Қалбимга туғилар  ширин соғинчлар, Хар он, хар дақиқа, хар соат, хар кун рухсори хуршидинг кўрмоққа энтикиб яшайман. Аламлар чеканимдада, хаёлинг била хушман.Тутқич бермас орзулари умидаи била хушман.
Сен сезмайсан,  неча бор умримнинг сирли  йўлакларидан юриб, узоқ- ўзоқлардан ой жамолинг кўриб қайтишим.
Сен билмайсан, ишқимни, ха, сенга аталган ишқимни майсаларга айтишим, қалбимни очишим сирларим  сочишим.
Сен кўрмайсан, хар бахор маконингда капа тикиб, қўшиқ айтиб, куйлаб- куйлаб дайдишим.
 Сезмайсан, билмайсан, кўрмайсан!..
Мен эса хануз  сени кузатаман.Хар гал капалаклар қаро  холларинга қўнишиб,  ол юзларинга  мастона тикилишиб  чарчашмайди. Боларилар лабингдан бол ташиб чарчамайди. Рангоранг,сулув сўзанаклар шохларинга қўниб, илиқ бағрингда ором топади.Нетонг,  сени ўзим билан олиб кетмоғим мушкул. Ўзимники қилмоқ ахир бу сенга -ЎЛИМ ! Узмоқликка қўлим бормайди.
Лола, лола қалбимда гулла....

 
Кребз (ҳарбийда уни ҳамма фамильяси билан чақиргани учун асл исми Гарольд эканини ҳам унутаёзганди) Канзас штатидаги назариётчилар коллежидан тўғри жанг майдонига йўл олганди. Фронтдаги қуролдош дўстлари билан тушган суратига ва ундаги барчаларининг бир хил кўринишдаги энсиз ёқали формаларига боқиб, ўша дамларни тез-тез хотирлайди. У 1917 йилда денгиз қўшинларига ўз ихтиёри билан қўшилган ва 1919 йилда иккинчи дивизия Рейндан қайтиб келмагунига қадар Қўшма Штатларга келмаган эди.
Суратлари орасиди ўша пайтлардан эсдалик бўлиб қолган биттаси бор, Рейн дарёсида олинган бу суратда икки немис қиз ва бир капрал(кичик командир) ҳам бор. Кребз ва капрал ўзларига ўлчами анчайин кенг бўлган ҳарбийча формада янаям бесўнақай кўринишган бўлса, ҳалиги немис қизлар ҳам у қадар соҳибжамол эмасдилар. Энг ачинарлиси суратда Рейн кўринмай қолган.
Кребз Оклахома штатидаги ўзининг қадрдон шаҳарчасига қайтганида уруш қаҳрамонлари ва жангдан омон қайтдан аскарларни қутлаш маросимини якунлаб бўлишганди. У бир мунча кеч қолганди. Мазкур шаҳарчадан урушга олиб кетилган эркакларнинг қайтиши тантанали тарзда қаршиланди.

 
Буви, тоғларимни соғиндим,
Қалқиб ҳайқиришга маъқул жой.
Ичим куяр, менгамас, энди
Улашяпсан тонгларга ширчой.

Туллик оғир... Ёлғиз бошингга,
Аччиқ қисмат ўрнатганми туғ?
қарияпсан... ҳамон қошингга,
Дастёр элтиб қўёлганим йўқ.

 
Оқшом аста-секин шаҳарни ва унинг ҳазин қалбини оғушига ола бошлади. Осмоннинг олис чеккасида сўнгги булутлар оғир сузиб юраркан, ҳойнаҳой, улар ёмғирга ҳомиладор эди. Булутларнинг четлари кумуш ҳошиядек чиройли товланар эди. Қушлар ўз инларига қайтди. Тулкилар ҳам ўзларини инга урди. Унинг ўзи эса оёқларини судраб-судраб манзил томон интиларди, у ерда уни фақат кулранг бўшлиқ кутарди… У бошини кўтаришга ҳаракат қилди.
Тонг нурлари билан ташқарига интилди. Ҳаракатлар билан жўш урган ҳаётни кўришга иштиёқманд эди, қорнини тўйдириш учун бирорта егулик сотиб олмоқчи ҳам эди. Енгил шабада эсар, кулранг бўшлиқда туман сузиб юргандек. У кўзойнагини олди, артди, лекин туман кўз олдини ҳамон тўсиб турарди. Қаҳвахонага яқинлашди. Унда одамлар…

 
У бозорни ёқтирмайди, аммо, гап бунда эмас. У, шунчаки тўғри унинг олдига боради, уни томоша қилиб, сўнг ортига қайтади. Бир қарашда эса, уни бозор ичра тентираб юрадиган, уйсиз одамга ўхшатиш мумкин. Қорни тўқ, улкан дарди ҳам йўқ, аммо бирдан-бир дарди – у! У шунинг учун ҳам ҳар куни унинг олдига боради, уни кўриш учун боради, унга қараркан, ундан завқ олади, роҳатланади. Дунёнинг нечта мўъжизаси бор эканини деярли билса ҳам, у қайсилар эканига қизиқиб кўрмаган, сабаби, унинг ўз мўъжизаси бор, мана бугун ҳам унинг олдига келди. Кун иссиқ, ёзнинг сўнгги кунлари бўлишига қарамай, қуёшнинг дарди тугамаганга ўхшайди, ҳар ҳолда у иссиқни ёмон кўради, қуёшни ҳам унча севмайди, балки ёқтирар, аммо, севмайди. Шунинг учун, тезроқ куз келишини кутар ва унинг олдига тез-тез қатнашни канда қилмасди. Аммо, бунинг ёзга қизиғи йўқ, уни ким ёқтиради, ким йўқ, бу бутунлай аҳамиятсиз. Қуёш чиқаверади, ёз бўлаверади, аммо, ёз ҳам баъзи тартибга ва мезонга амал қилади, шунинг учун ҳадемай кузга ўз навбатини беришга тайёргарлик кўрмоқда эди.

 
Кабисан  

Бу дунё каттакон карвондир билсанг,
Гар инсон, ундаги сарсондир билсанг,
Ҳаётчи олдиндан ёзилган битик,
О, дунё аслида арзондир билсанг.

Одамлар, одамлар сокин одамлар,
Бунчалар оғир босманг қадамлар.
Ернинг ҳам жони оғрир билсангиз,
Бир замон тупроқдек, оҳ, ўша дамлар.

 

БОҒИШАМОЛ

О, кўркам боғларнинг ширин ифори
Димоғим хушлатиб, ўйнар юракни.
Деҳқон қизларингдек кўк тутиб орни
Ва кучга тўлдириб келдим билакни.
 
Порлоқ далаларни тонг оққа белар,
Сенда танидим-ку, ахир ватанни.
Ким йўлин тўсолгай эл камол тилаб
Турган Ўзбекистон номли саманни!?

 
Қошингга бахт бўлиб келдим мен бугун,
Баҳорларга интиқ боғларинг кездим.
Хазонлар поёндоз йўлларинг узун,
Юрагингни қучган дардларинг сездим.

 Қошингга бахт бўлиб келдим мен бугун,
Ёлғон хаёллардан бекинмоқ сабаб.
Унут рўёларни ёлғиз мен учун,
Ахир муҳаббатга ошнодир бу қалб.

 
Сўзни тушунмадинг!
Сўзимдан олам
Қўкси қалқиб-қалқиб ларзага тушди!
Шеърга ишонмадинг,
зоҳиди Адам,
унутма, Калом шеър тарзида тушди!
 
Дилга ачинмадинг!
Аллоҳи Карим
мен – гадо кўксига жойлаб ишқ – ганжин,
сен – ғаний пойингга отганди атай,
Дилда Ўзи пинҳон бўлди тиланчи!
Зикри сир этолмай тепалаб ўтдинг!

 
1943 йил, 13 январь, чоршанба
Дугонам Китти!
Ташқарида даҳшатли воқеалар юз бермоқда. Бечора одамларни истаган вақтида уйларидан судраб олиб кетишяпти. Фақат кийим-кечак солинган сумка билан ҳамён олишга рухсат этилади, холос. Уларни ҳам, барибир, йўлда ўғирлатиб қўйишади. Оилалар бўлиниб кетади, эр-хотинлар, она-болалар бир-биридан айриладилар. Болалар мактабдан қайтишганда, қарашсаки, ота-оналари йўқ, қаергадир олиб кетилган. Аёллар бозордан қайтишганда уйлари, бор бисотлари сотиб юборилган бўлади.
Голландияда насронийлар ҳам юрак ҳовучлаб яшашяпти, чунки уларнинг ўғиллари Германияга жўнатилган. Ҳамма қўрқувда. Ҳар тун Голландия устидан Германияни бомбардимон қилиш учун самолётлар учиб ўтади. Ҳар соат Россия ва Африкада минглаб инсонлар ҳалок бўляпти. Кулфат ҳеч кимни четлаб ўтмаяпти, бутун дунё уришмоқда. Иттифоқчиларимиз муваффақиятга эришаётган бўлсалар ҳам, урушнинг ниҳояси кўринмайди.